Tìm giải pháp về “điểm nóng” Idlib

Giữa lúc khả năng quân đội Syria sẽ tiến hành chiến dịch quy mô lớn nhằm giải phóng Idlib, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc dự kiến sẽ nhóm họp vào hôm nay (ngày 7-9), cùng thời điểm với một cuộc họp Thượng đỉnh giữa Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran. Những cuộc họp này được kỳ vọng sẽ giúp tránh nguy cơ một cuộc chiến đổ máu tại Syria.

Các bên tìm giải pháp trước nguy cơ “quả bom” Idlib “phát nổ”.

Cuộc nội chiến ở Syria xảy ra từ năm 2011 với phe chính phủ được Nga và Iran ủng hộ, chiến đấu với các nhóm nổi dậy chống chính phủ do Thổ Nhĩ Kỳ và một số lực lượng khác hậu thuẫn. Theo ước tính từ năm 2016, con số thương vong ở Syria trong cuộc nội chiến này là 400.000 người, nhưng hiện nay con số chắc chắn cao hơn nhiều, đặc biệt khi cuộc chiến này ngày càng dữ dội trong hơn 2 năm qua.

Thực tế thì tấn công Idlib không phải là chiến dịch đầu tiên chống lại phe nổi dậy trong năm nay của chính quyền ông Assad. Vào tháng 2-2018, lực lượng của Chính phủ Syria đã tấn công và giành lại được Đông Ghouta, vùng ngoại ô của thủ đô Damacus. Chính phủ Syria đã giành quyền kiểm soát lãnh thổ này bằng cách sử dụng chiến lược “vây khốn và buộc quy hàng” trong nhiều năm, từng được vận dụng trong nhiều cuộc chiến. Chiến lược “vây khốn và buộc quy hàng” của chính quyền ông Assad thực sự hiệu quả khi phe nổi dậy không có thức ăn, thuốc uống sẽ nhanh chóng mất đi tinh thần và khả năng chiến đấu, còn dân thường trong các khu vực bị vây hãm thường hợp tác với chính phủ để sống sót.

Liên quan đến vai trò của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, các chuyên gia nhận định, Matxcơva không muốn cuộc chiến ở Tây Bắc Syria trở thành một chiến dịch dài kỳ. Còn Ankara không muốn mạo hiểm khi ngày càng có nhiều người Syria tràn sang vùng biên giới phía Bắc trong khi nước này đã tiếp nhận 3,5 triệu người tị nạn.

Chính điều này đã khiến Nga ủng hộ chính quyền ông Assad và Thổ Nhĩ Kỳ vốn hậu thuẫn phe nổi dậy chống chính quyền cùng nhìn về một phía trong cuộc xung đột. Các nhà phân tích nhận định rằng cả hai quốc gia sẽ cố gắng đưa ra một thỏa thuận để đưa dân thường sơ tán trước khi cuộc giao tranh căng thẳng diễn ra. Cách giải quyết này có thể làm giảm bớt hậu quả của một thảm họa nhân đạo nếu chiến tranh xảy ra, nhưng hiện vẫn chưa rõ dân thường ở Idlib sẽ đi đâu và ai là người dẫn họ rời khỏi đây.

Về phía Mỹ, Washington hầu như không có ảnh hưởng gì trong vấn đề này. Mỹ có khoảng 2.000 binh lính ở Syria nhưng không đóng quân ở vùng phía Tây của quốc gia này hay khu vực mà chính phủ kiểm soát. Thêm vào đó, sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Syria và Iraq là để chiến đấu với IS chứ không phải tham gia vào cuộc nội chiến Syria.

Tóm lại, dù lo ngại về một thảm họa nhân đạo nhưng có lẽ cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều sẽ không ngăn chặn cuộc tấn công vào Idlib. Các nhà lãnh đạo của hai quốc gia này cùng với Iran sẽ gặp nhau tại Astana, Kazakhstan ngày 7-9 tới để thảo luận về cuộc xung đột. Có thể các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về một thỏa thuận nhân đạo trước khi cuộc tấn công diễn ra. Còn nếu như không có thỏa thuận nào được đưa ra, cuộc sống của hàng triệu người ở Idlib sẽ ở trong tình cảnh “ngàn cân treo sợi tóc”.

NGUYỄN TẤN tổng hợp