Nga lo ngại lá chắn tên lửa của Mỹ ở Đông Âu

Hệ thống phòng thủ tên lửa hay còn gọi là lá chắn tên lửa của Mỹ tại châu Âu đang gây lo ngại cho Nga. Nga đã nhiều lần tuyên bố về mối nguy hiểm này và yêu cầu Mỹ ngưng triển khai, nhưng Mỹ cứ phớt lờ.

Lễ động thổ xây dựng hệ thống lá chắn tên lửa của Mỹ tại Ba Lan. Nguồn: EPA/TTXVN 

Hệ thống phòng thủ tên lửa tại châu Âu được Mỹ khởi xướng từ thời cựu Tổng thống Ronald Reagan. Vào thời điểm đó, mục tiêu chính của kế hoạch này là chống lại Liên Xô. Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, Liên Xô tan rã, kế hoạch này bị gián đoạn một thời gian và được nối lại để phát triển dưới thời cựu Tổng thống George W.Bush với mục đích mới là chống lại khả năng bị tấn công từ Iran. Tuy nhiên, kế hoạch này bị Nga phản ứng khá gay gắt.

Trong bối cảnh quan hệ giữa Nga và phương Tây đang căng thẳng, các quan chức Mỹ và Tổ chức Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã đưa vào hoạt động hệ thống phòng thủ tên lửa tại một căn cứ không quân ở Deveselu, miền Nam Romani, được triển khai xây dựng từ tháng 10 năm 2013 và tiêu tốn khoảng 800 triệu USD. Một hệ thống phòng thủ tên lửa khác cũng đang được xây dựng tại Ba Lan và sẽ đi vào hoạt động từ cuối năm 2018, chỉ cách thành phố Kaliningrad của Nga khoảng 250km. Phát biểu trước giới báo chí, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter cho rằng, hệ thống phòng thủ tên lửa tại Romani cho thấy Mỹ có đủ khả năng để bảo vệ các đồng minh NATO tại châu Âu. Ông Carter giải thích Iran đang tăng cường khả năng về tên lửa đạn đạo, do đó Mỹ phải có bước đi đón đầu để ngăn chặn mối đe dọa này. Ông cũng tuyên bố hệ thống lá chắn tên lửa không nhằm vào Nga và sẽ sớm được bàn giao cho Bộ Tư lệnh NATO.

Nga cho rằng, kế hoạch của Mỹ và NATO bố trí hệ thống lá chắn tên lửa ở các nước Đông Âu, sát biên giới Nga, là nhằm đe dọa trực tiếp nước Nga. Nga cũng cho rằng, việc Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa tại Romani đã vi phạm Hiệp ước thủ tiêu các tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF) được Nga và Mỹ ký cách nay gần 30 năm. Nga tuyên bố việc Mỹ và NATO thực hiện kế hoạch triển khai hệ thống lá chắn tên lửa tại châu Âu sẽ làm suy yếu an ninh của Nga và buộc Nga phải áp dụng các biện pháp đáp trả để ngăn chặn mối đe dọa này. Tư lệnh lực lượng tên lửa chiến lược của Nga tuyên bố quân đội Nga đang phát triển các tên lửa đạn đạo (ICBM) cực mạnh có khả năng xuyên thủng bất cứ hệ thống phòng thủ tên lửa nào mạnh nhất của Mỹ hiện nay. Đề cập đến hệ thống lá chắn tên lửa của Mỹ tại Đông Âu trước giới truyền thông quốc tế trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh  tế Quốc tế Saint Petersburg, Tổng thống Nga Putin nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ hoàn thiện năng lực của các loại tên lửa để duy trì sự cân bằng, vì hệ thống lá chắn tên lửa của Mỹ tại Đông Âu là mối nguy hiểm lớn”. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Zakharova nói: “Những gì chúng ta nhìn thấy từ các đối tác phương Tây không thể gọi là sự phản bội, vì sự phản bội chỉ đến từ những người thân cận. Đó là những bước gian lận và vi phạm thỏa thuận. Bất chấp quan điểm của phía Nga, họ dối trá và gian lận nói rằng hệ thống phòng thủ này không phải được tạo ra để chống Nga mà chỉ chống Iran”.

Trước tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin về mối đe dọa an ninh đối với Nga của hệ thống lá chắn tên lửa của Mỹ đặt tại châu Âu, Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Work bày tỏ hy vọng Nga sẽ xem xét lại quan điểm của mình. Ông Work nêu rõ: “Các hệ thống này nhằm đảm bảo năng lực phòng thủ mở rộng để chống lại mối đe dọa ở bên ngoài khu vực hoạt động châu Âu - Đại Tây Dương”.

Mặc dù Mỹ tuyên bố hệ thống lá chắn tên lửa của nước này đặt tại châu Âu không hề đe dọa đối với an ninh của Nga, nhưng Nga có rất nhiều minh chứng cho điều ngược lại.

TRUNG HƯNG tổng hợp