Vị Thanh: Hình thành và phát triển: Kết hợp binh vận, đấu tranh chính trị để đánh địch

Song song với mũi đấu tranh vũ trang, phong trào đấu tranh chính trị và binh vận tại Vị Thanh cũng phát triển khá mạnh, tạo thành sức mạnh tổng hợp đánh bại kế hoạch phản kích của địch.

Khu vực cầu 2-9, thành phố Vị Thanh, tên gọi xưa là Cầu Đôi nơi xảy ra trận đánh vào ngày 18-3-1974 ngày nay.

Về công tác binh vận, ta đã tuyên truyền chính sách 10 điểm của Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam cho 645 gia đình binh sĩ. Từ khi Hiệp định Paris được ký kết đến cuối năm 1973, binh lính, sĩ quan ngụy ngày càng suy sụp, phân hóa về tinh thần, tan rã về tổ chức. Tại thị xã đã có hàng ngàn binh sĩ đào, rã ngũ. Thành tích của phong trào binh vận thị xã trong năm 1973 đã được cấp trên tặng thưởng 1 huân chương chiến công hạng III. Đảng bộ thị xã cũng luôn chú ý đến mặt trận chính trị tư tưởng, củng cố và phát triển thêm lực lượng. Những tháng cuối năm 1973, phát triển được thêm 2 đảng viên mật, 2 đoàn viên, 8 thanh niên giải phóng, xây dựng được 1 tổ chống bắt lính, 1 tổ hạt nhân phong trào, 1 tổ binh vận và 2 cơ sở mật.

Lúc này, địch vẫn ngoan cố tiến hành bình định nông thôn, phá hoại Hiệp định Paris nhằm chống lại phong trào cách mạng đang phát triển. Thực hiện chiến tranh tiểu khu với ý đồ “Năm 1974 là năm chiến tranh lúa gạo, tiểu khu là một quốc gia thu nhỏ”. Địch chia 3 ấp nội ô ra làm 6 ô để tăng cường kiểm soát, kìm kẹp. Tăng quân các loại, thành lập bộ chỉ huy hành quân địa phương đặt tại khu vực III. Liên tiếp mở các cuộc hành quân, ngày đêm lùng sục với tên gọi “chiến dịch vì dân về nguồn”.

Ngoài tăng cường lực lượng, xe bọc thép, đóng thêm nhiều đồn, địch đẩy mạnh chiến tranh tâm lý, lôi kéo quần chúng và học sinh xuống đường chống lại cách mạng. Tung tin ta bắn phá chùa, thánh thất lôi kéo đồng bào tôn giáo, dân tộc.

Thực hiện nhiệm vụ do Đảng bộ thị xã đề ra và phối hợp với chiến trường trong tỉnh và toàn quân khu, quân và dân thị xã Vị Thanh tấn công liên tục vào quân địch. Vào đầu năm 1974, ta sử dụng 1 phòng vệ dân sự (anh Ba An) là cơ sở của ta diệt tên Tây, trưởng ấp Vị An A, sau đó ta tiếp tục bố trí cài lại, 2 ngày sau kết hợp với lực lượng vũ trang khởi nghĩa diệt toàn bộ quân địch ở đồn phòng vệ dân sự tại đầu kinh Mười Thước và làm tan rã bọn tề và bọn phòng vệ dân sự ấp này.

Được cơ sở báo cho biết là hàng ngày bọn cảnh sát thường đến quán cô Phúc, cách Ty cảnh sát khoảng vài trăm mét để uống nước, lực lượng an ninh vũ trang thị xã đã tổ chức móc nối với cơ sở đưa được chất nổ vào gài để đánh bọn này, diệt được 12 tên, làm bị thương 8 tên.

Tháng 3-1974, liên tiếp trong 3 ngày, ta chặn đánh địch càn vào Ba Doi diệt 12 tên, làm bị thương 5 tên, bẻ gãy ý đồ hành quân phát quang địa hình của địch.

Để ngăn chặn các đường chi viện của địch, ta quyết định đánh sập chiếc Cầu Đôi (cầu 2-9 ngày nay), đây là chiếc cầu nằm trên tuyến đường giao thông huyết mạch trong nội ô, từ trung tâm thị xã lên phi trường, Hội Đồng và đi Nàng Mau, Cần Thơ. Nhiệm vụ điều nghiên và trực tiếp đánh cầu được giao cho đồng chí Võ Văn Ty là một cơ sở hoạt động hợp pháp của ta. Từ 1 quả bom lép của địch nặng 250kg, ta đem về công trường cải tiến lại để phá cầu. Ngày 18-3-1974, chiếc vỏ lãi do đồng chí Ty lái bên trên chở rau quả để ngụy trang, dưới lườn được đay quả bom có gắn ngòi nổ hẹn giờ từ vùng căn cứ chạy thẳng ra chợ Vị Thanh, đến Cầu Đôi. Tuy được địch canh phòng cẩn mật, nhưng khi chiếc vỏ chui qua cầu, đồng chí Ty đã khôn khéo cắt dây thả qua bom đúng mục tiêu nhưng bọn địch không hề hay biết. Đúng 8 giờ 30 phút cùng ngày, quả bom phát nổ và đã đánh sập chiếc cầu, diệt 3 tên lính giữ cầu, còn đồng chí Ty an toàn trở về căn cứ.

Tháng 4-1974, địch đưa 1 đại đội bảo an đánh vào khu vực Nàng Chăn, gom dân về lộ 62. Trong nội ô, chúng tăng cường thêm đại đội cảnh sát từ Sài Gòn xuống, kết hợp với lực lượng cảnh sát thị xã thường xuyên lùng sục, tra xét, phục kích, biệt kích các tuyến đường.

Giữa lúc lực lượng vũ trang thị xã bám trụ đánh bọn chủ lực ngụy càn quét ở vùng ven, ta đã tổ chức đưa một lực lượng nhỏ hóa trang thọc sâu vào nội ô diệt tên Ba Già tại đầu cầu Đoàn Kết vào lúc 5 giờ sáng ngày 29-4-1974. Đây là một tên trưởng lưới tình báo ác ôn vừa mới được địch đưa từ Cần Thơ về ít ngày để tăng cường lực lượng chống lại phong trào cách mạng ở thị xã.

Từ tháng 6-1973 đến tháng 5-1974 tại nội ô, ta đánh 6 trận (có 2 trận diệt ác, giết 1 tên và bắt sống 1 tên). Tại vùng ven thị xã, ta đánh 27 trận, đánh vào 3 ban tề ấp (diệt 6 tên), 2 đoàn bình định (diệt 11 tên, trong đó có tên tỉnh đoàn phó tỉnh đoàn bình định), đánh thiệt hại nặng trung đội cảnh sát dã chiến (diệt 17 tên), đánh rã 5 trung đội phòng vệ dân sự, thu hàng trăm súng bộ binh. Đội biệt động phối hợp với ban kinh tài thị xã cũng thu được 3,5 triệu đồng đảm phụ trong nhân dân.

Cùng với mũi tấn công vũ trang, phong trào đấu tranh chính trị của Nhân dân cũng diễn ra sôi nổi. Tháng 6-1974, địch mở chiến dịch bắt lính trong thị xã và đã bắt được 18 thanh niên đưa lên xe lam để chở đi. Cơ sở ta đã lãnh đạo số cốt cán trong quần chúng và gia đình binh sĩ kéo nhau chặn đầu xe, giành lại 18 thanh niên không phải đi lính.

Với thắng lợi của quân dân ta trong mùa khô 1973-1974 trên toàn chiến trường miền Nam, đã đẩy địch vào thế phòng thủ, chỉ còn tập trung chiếm giữ các vị trí then chốt ở thị xã, thị trấn và ven các trục 1 giao thông. Lực lượng và tinh thần chiến đấu của ngụy quân giảm sút nghiêm trọng.

VỊ THANH