Khủng hoảng di dân gây chia rẽ châu Âu

Việc Italia quyết định từ chối tiếp nhận 629 người di cư từ tàu cứu hộ Aquarius đã làm bùng phát mâu thuẫn giữa Italia và Pháp khi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 12-6 cáo buộc Italia “vô trách nhiệm”. Đáp lại chỉ trích gay gắt này, một ngày sau đó, Bộ Ngoại giao Italia đã triệu Đại sứ Pháp tại Italia tới để phản đối.

Bé trai của một phụ nữ di cư chào đời ngay trên tàu cứu nạn Aquarius. Ảnh: REUTERS

Sau khi các nước đùn đẩy việc tiếp nhận người di cư như đã xảy ra đối với tàu cứu hộ Aquarius ở Địa Trung Hải, Thủ tướng Đức Angela Merkel đã tái khẳng định sự cần thiết phải có một giải pháp ở cấp độ toàn châu Âu cho vấn đề này. Trong một tuyên bố mới đây, Thủ tướng Merkel nói: “Vấn đề người di cư đang là một thách thức lớn. Nó cũng là vấn đề của châu Âu và cần có một câu trả lời từ các nước châu Âu. Tôi coi đây là một trong những yếu tố quan trọng trong sự gắn kết của châu Âu”. Thủ tướng Merkel cũng đề cập tới sự hợp tác giữa Đức và Pháp, khẳng định hai nước sẽ tìm câu trả lời cho 4 thách thức lớn hiện nay gồm chính sách an ninh - quốc phòng - ngoại giao của Liên minh châu Âu (EU), vấn đề người di cư, sự phát triển của liên minh kinh tế và tiền tệ trong tương lai cũng như sự đổi mới của liên minh.

Trong bối cảnh sự căng thẳng nổi lên giữa các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) và có lời kêu gọi đánh giá lại hệ thống di cư hiện nay, Tây Ban Nha đã tiên phong đưa ra quyết định tiếp nhận người di cư và tị nạn. Tân Bộ trưởng Ngoại giao Tây Ban Nha Josep Borrell miêu tả quyết định của nước này là một “hành động mang tính biểu tượng cao độ” sẽ có thể làm cho châu Âu thoát ra khỏi “chính sách tự dối mình” về vấn đề di dân. Chính phủ mới thành lập cũng đã thông báo kế hoạch mở rộng hệ thống y tế công cho đối tượng là người nước ngoài không có giấy phép cư trú, đồng thời xem xét dỡ bỏ hàng rào kẽm gai dựng lên trên biên giới ở 2 vùng đất Melilla và Ceuta thuộc Tây Ban Nha ở Bắc Phi. Hôm 17-6, khoảng 630 người di cư và tị nạn - được cứu ở ngoài khơi bờ biển Libya - đã đến cảng Valencia của Tây Ban Nha sau 7 ngày lênh đênh trên biển và bị Italia cùng Malta từ chối tiếp nhận.

Tuy nhiên, UNHCR đã lên tiếng cảnh báo Tây Ban Nha sẽ đối mặt thêm nhiều thách thức khi dang tay cứu giúp và bảo vệ những người đến bờ biển nước này. Các tổ chức quốc tế hiện cũng ý thức rõ tình trạng bế tắc giữa các nước châu Âu trong vấn đề người di cư, đặc biệt qua vụ tiếp nhận người nhập cư trên tàu Aquarius. Dù hơn 600 người nhập cư trên con tàu này được cập cảng Valencia của Tây Ban Nha chấm dứt hành trình kinh hoàng trong suốt tuần qua, song lại gây ra một cuộc tranh cãi gay gắt ở châu Âu liên quan tới cách thức xử lý vấn đề. Hội Chữ thập Đỏ và Bác sĩ Không biên giới đã cảnh báo châu Âu cần thay đổi chính sách nhập cư để chấm dứt tình trạng hàng nghìn người di cư bỏ mạng trên biển khi tìm cách tới châu lục này.

Dự kiến Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra trong 2 ngày 28 và 29-6 sắp tới bàn về vấn đề di dân. Tuy nhiên, tân chính phủ dân túy ở Italia sẽ khiến cho bất cứ sự nhượng bộ nào về chính sách di dân đều khó có thể xảy ra hơn. Các nhà lãnh đạo Italia muốn chấm dứt quy định cho người di cư được phép tị nạn ở quốc gia đầu tiên họ đặt chân đến.

Trước tình hình tranh cãi về vấn đề di dân khắp châu Âu, Thủ tướng Đức Angela Merkel thừa nhận EU đang trên bờ vực chia rẽ liên quan đến tình trạng di dân. Thủ tướng Đức đưa ra tuyên bố gây sốc như trên giữa lúc chính phủ liên minh mong manh của bà cũng có thể bị sụp đổ khi những người chỉ trích hối thúc bà phải áp dụng đường lối cứng rắn hơn với người di cư.

LONG TẤN tổng hợp